izulogo

Etik Kurulu ve Davranış İlkeleri Yönergesi

İSTANBUL SABAHATTIN ZAİM ÜNİVERSİTESİ

ETİK KURULU VE ETİK DAVRANIŞ İLKELERİ YÖNERGESİ

BİRİNCİ BÖLÜM

Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar

Amaç

MADDE 1-(1) Bu yönergenin amacı; İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesinde akademik ve idari personelinin görevlerini ve hizmetlerini yürütürken uymaları gereken etik davranış ilkelerini belirlemek, etik kültürünü yerleştirmek, görevlerin yerine getirilmesinde etik ilkelere uyulmasını sağlamak hususunda görüş bildirmek üzere oluşturulacak Üniversite Etik Kurulunun çalışma usul ve esaslarını düzenlemektir.

Kapsam

MADDE 2- (1) Bu yönerge; üniversite akademik ve idari personelinin görev ve hizmetleri sırasında uymaları gereken etik davranış ilkelerine ve kurallarına, bu ilkelere uyulmaması sonucunda Üniversitenin farklı birimleri ve çalışanları arasındaki ilişkilerde ortaya çıkabilecek ya da Üniversitenin paydaşlarıyla ilişkilerinde yaşanabilecek etik sorunlara, oluşturulacak Etik Kurulunun yapısına, çalışma usul ve esaslarına ilişkin hükümleri kapsar.

(2)Bu yönerge, üniversitede görev yapan akademik ve idari personeli, öğrencileri, hizmet veren ve alan kişileri kapsar.

(3) Üniversite öğretim elemanlarınca insanlar ve hayvanlar üzerinde yapılacak deneyler bu yönerge kapsamı dışında olup belirtilen konularda kendi alanları için belirlenen etik ilkeler uygulanır.  

Dayanak 

MADDE 3-(1) Bu yönerge, 2547 sayılı Yükseköğretim Kanununun senatonun görevlerini düzenleyen 14 üncü maddesi ve üniversitelerde bilimsel denetimi düzenleyen 42 nci maddesi, Yükseköğretim Genel Kurulunun 2012.18.946 sayılı kararı ile yürürlüğe giren Yükseköğretim Kurulu Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği Yönergesi ve 26 Aralık 2007 Tarih ve 26738 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan Kamu İç Kontrol Standartları Tebliğine dayanmaktadır.

Tanımlar 

MADDE 4- (1) Bu yönergede geçen;

Başkan            :İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Etik Kurul Başkanı
Birim               :İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi’ne bağlı bütün akademik ve idari

                         birimlerini
Kurul              :İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Etik Kurulunu        
Personeli         :İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi kadrolu veya sözleşmeli akademik, idari                personeli ile işçilerini  ifade eder.
Rektör             :İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Rektörünü, 
Üniversite       :İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesini,                
Üye                 :Etik Kurul üyesini ifade eder.

 

İKİNCİ BÖLÜM

Etik Davranış İlkeleri

Etik İlkeler

 MADDE 5- (1) Üniversite etik davranış ilkeleri aşağıda belirtilmiş olup; iş bu yönergede düzenlenenler dışında kalan davranışlar Etik Kurul tarafından değerlendirilip karara bağlanır.

(2)Üniversitenin temel etik ilke ve değerleri şunlardır:

a) İnsana saygı, insan hak ve özgürlüklerine saygı temel prensip olarak kabul edilir.

b) Akademik ve idari personel görev ve sorumluluklarını yerine getirirken dil, ırk, renk, cinsiyet, siyasi düşünce, felsefi inanç, din, mezhep vesaire farklılıklar bakımlarından kişiler arasında ayrım gözetmez.

c) Akademik ve idari hizmetlerde dürüstlük, doğruluk ve şeffaflık esastır.

d) Üniversitedeki her akademik ve idari personel görevlerini hak ve sorumluluk bilinci içerisinde yerine getirir.

e) Görev ve sorumluluklar sevgi, saygı, nezaket ve dayanışma içinde yerine getirilir.

f) Görevin kendine özgü amaçlarına uygun olarak işin kaliteli yapılmasına, bütün faaliyetlerde, tutum ve davranışlarda üniversitenin saygınlığının korunmasına çalışılır.

g) Çevreye ve topluma karşı duyarlılık gösterilir, alınan kararlarda ve yapılan işlerde insanlık yararı göz önünde tutulur.

h) Üniversitenin imkânları, kişisel çıkarlar için kullanılmaz.

i) Üniversitede akademik özgürlük alanlarının geniş tutulmasına önem verilir.

 

(3)Yönetim etiği ilkeleri şunlardır:

a) Yönetimde birlikte yönetim anlayışı esas olup görev ve sorumluluklar yerine getirilirken paylaşım temel olup çalışanların karar alma süreçlerine katılımlarının sağlanmasına önem verilir.

b) Yasa ve yönetmeliklerde belirtilen hükümler ayrım yapılmaksızın herkese uygulanır.

c) Öğretim elemanlarının yönetim ile ilgili konularda hiçbir korku duymadan görüşlerini açık bir şekilde dile getirmelerine destek sağlanır ve farklı görüşlere saygı duyulur.

d) Nüfuz ve güç kullanma, özlük haklarını engelleme gibi hiçbir baskı kabul edilemez. Bu tür baskıları uygulayanlar hakkında gerekli yasal süreç başlatılır.

e) Üniversitenin bütün kurul ve komisyon toplantılarında etik ilkeleri ile ilgili alınan kararlara önem verilir ve bu kararlar uygulamaya konulur.

f) Bilimsel faaliyetler desteklenerek özendirilir, akademik liyakate, deneyim ve emeğe saygı gösterilir.

g) Üniversiteye elemanların alımında, yükseltilmesinde ve atanmalarında liyakat ilkesine özen gösterilir ve yasal sınırların dışına çıkılmaz.

h) Öğretim elemanlarının ve diğer personelin kurum içi ya da kurum dışı görevlendirilmelerinde, ders dağılımlarında adalet ve hakkaniyet ilkelerine göre hareket edilir.

i) Öğretim elemanları, çalışanlar ve öğrencilere hiçbir çıkar doğrultusunda yönlendirme yapılmaz, yasalarca verilmeyen görevleri yapmaları için zorlamada bulunulmaz.

 

(3)Akademik etik ilkeleri şunlardır:

a) Öğretim elemanları araştırmalarında bilimsel yöntem ve ilkelerine büyük bir titizlikle uyarlar.

b) Araştırma sonuçları ve elde edilen verilerin değerlendirilmesinde bilimsel yaklaşım esas olup çarpıtılamaz.

c) Kaynak kullanımında etik ilkelere uyulur ve bu bağlamda başkalarına ait görüş, yöntem ve eserler kaynak gösterilmeden kullanılmaz.

d) Ortak bir proje çalışmasında araştırmacıların çalışmaya yaptıkları katkıların nitelikleri dikkate alınmak suretiyle ortaya çıkan ürüne isimleri yazılır.  

e) Eğitim ve öğretim faaliyetlerinde öğretim elemanları görevlendirildikleri dersin işlenişine ve içeriğine uyarlar.

f) Danışmanlık hizmetlerini yerine getirirken öğretim elemanları, öğrenciler arasında ayırım yapamaz; öğrencilerin problemlerinin çözümüne katkıda bulunur.

g) Öğrenciye değer verilir, öğrencilerin farklı görüş, düşünce ve önerileri saygıyla karşılanır.

h) Akademik faaliyetlerinde öğretim elemanları mesai arkadaşları ve öğrencileri ile ilişkilerini saygı çerçevesinde gerçekleştirir; hakaret ve küçük düşürücü eylem ve sözlü ifadelerde bulunamaz.

i) Öğrencilerin not değerlendirmesinde öğrenciler arasında hiçbir şekilde ayırım yapılmaz.

j) Ders kitapları ve yardımcı araç gereçlerin alımı konusunda öğrencilere zorlama yapılmaz.

(4)Bilimsel etiğe aykırı davranışlar şunladır:

Bir araştırma projesinin hazırlanması, sunulması, yürütülmesi, sonuçlandırılması ve sonuçların yayımlanması aşamalarında kurul tarafından etiğe aykırı kabul edilecek davranışlar şunlardır:

A.Aşırmacılık
a) Başka birisine ait eseri ve sanatsal uygulamayı (yazılı, basılı ve elektronik ortamdaki ürünü) tamamen veya bir bölümünü bilimsel kaynak gösterme ilkelerine uymadan kendi ürünü gibi sunmak.

b) Başkalarına ait düşünce, bulgu ve sanatsal uygulamaları alıntı olduğunu açık bir şekilde gösterecek çift tırnak, metin içinde işaretleme ve metnin sonunda hiçbir kaynak göstermeden sunmak

e) Alıntı yapılan kaynağa ilişkin bilgi vermemek veya eksik bilgi vermek,

f) Başkalarına ait araştırma sonuçlarını, düşünceler ve uygulamalarda büyük/küçük değişiklikleri yaparak kendisi yapmış gibi sunmak.

B.Uydurmacılık
Hayali bir araştırma tasarlamak veya hayali bir araştırmaya dayandırarak sahte bulgular ortaya koymak.

C.Saptırmacılık veya Çarpıtma         
Yapılan bir araştırmanın veya uygulamanın bilimsel yöntem ve sonuçlarını kasıtlı olarak saptırmak ve değiştirmek, araştırmanın ve uygulamanın niteliğini bozacak derecede farklı bir biçimde sunmak, kullanılmayan bir araştırma materyalini ve/veya cihazı kullanılmış gibi göstermek ve araştırma kayıt ve verilerini kasıtlı olarak değiştirmek.

Ç.Yayın Tekrarı

Aynı makaleyi, ilgili yayın organlarına bildirmeksizin, diğer yayın organlarına göndermek ya da yayımlamak. Farklı bir dilde yayınlanmasında yarar görüldüğü vb. durumlarda yayın tekrarı, bazı kurallara uyulması koşuluyla, kabul edilebilir. Bu tür durumlarda her iki yayın organından onay alınması ve ikinci yayında ilk yayın yerine ilişkin bibliyografik bilgilere mutlaka yer verilmesi gerekir.

D.Dilimleme

Fazla sayıda eser üretmek amacına yönelik olarak, bir araştırmanın sonuçlarını araştırmanın bütünlüğünü bozacak şekilde ve uygun olmayan biçimde parçalara ayırarak dilimleme tarzında yayınlar yapmak.

E.Destekleyenleri Belirtmeme

Ortak yürütülen bir araştırma projesinde yayımlanma aşamasında araştırıcıların katkı düzeylerine göre isimlerinin yazılması veya destekleyici kişi ve kuruluşların isimlerinin yazılmaması bilimsel yanıltmaca olarak nitelenmektedir.

F.Hayali Yazarlık

a) Araştırma sürecinde ve yayın aşamasında hiçbir katkıları olmadıkları halde pozisyonları gereği yazarlar listesine almak, böylece yazar eklemek ve sıralamasını değiştirmek,

b) Araştırma ve yayın aşamasında apaçık katkısı bulunanların isimlerini çıkarmak ve yazar sıralamasını gerekçe göstermeden değiştirmek. Örneğin araştırmaya katılanları, yazarlar listesinde araştırmaya aktif katkılarına göre sıralamamak ve araştırmaya katkısı açık bir biçimde diğerlerinden az olan birini yazarlar listesinde daha üst sıralara koymak.

c) Yabancı dilden kitap, makale vb. tercüme ederek, kendi yazmış gibi basmak,

d) Yüksek Lisans ve Doktora çalışmalarından çıkan yayınlarda öğrencinin veya danışmanın ismini yazmamak.

 

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

Etik Kurulu

Etik Kurulunun Oluşumu

MADDE 6 –(1) Etik Kurulu, Rektör tarafından atanan 6 öğretim üyesi ve bir idari personel olmak üzere toplam yedi kişiden oluşur. Kurul, üyeleri arasından başkan, başkan vekili ve bir de raportör seçer.     
(2)Seçilecek etik kurulu üyelerinin daha önce disiplin cezası almamış ve etik ihlali yapmamış olması esastır.
(3) Etik Kurulu üyelerinin görev süresi üç yıldır. Süresi biten üye yeniden seçilebilir.
(4) Aşağıdaki hallerin gerçekleşmesi durumunda kurul üyeliği sona erer:

a) Bir takvim yılı içinde izinsiz ve mazeretsiz olarak üst üste üç toplantıya katılmama,

b) Adli veya idari bir soruşturma neticesinde kesinleşmiş bir cezası bulunma,

c) Kuruldan istifa.     
(5) Üyeliğin herhangi bir şekilde sona ermesi halinde yerine yeni üye atanır.  

Etik Kurulunun Görev, Yetki ve Sorumlukları

MADDE 7-  (1) Etik Kurulu;
a) Üniversitenin akademik ve idari birimlerinde, Yönergede belirtilen etik kurallara ilişkin sorunlarda, yeterli ve inandırıcı delillere dayalı değerlendirme yapar ve görüş bildirir.         
b) Üniversitede etik yaşam kültürünün yaygınlaşması, geliştirilmesi ve etik duyarlılığın artırılması için eğitim ve benzeri çalışmalar düzenler         
c) Hakkında değerlendirme yaptığı, karar aldığı ve görüş verdiği tüm etik konularda gizlilik içinde çalışır ve elde edilen tüm bilgi ve belgeleri saklı tutar.           
e) Etik Kurulu, yürüttüğü faaliyetler için doğrudan Rektöre karşı sorumludur.  

Etik Kurulunun Çalışma Biçimi 

MADDE 8- (1) Etik Kurulunun çalışma düzeni aşağıda açıklandığı gibidir:        
a) Etik Kurulunca incelenecek konular ve değerlendirilecek dosyalar, Kurula Rektör tarafından havale edilir.
b) Kurul, başkanın çağrısı üzerine yılda en az iki defa ve üye sayısının en az üçte ikisinin katılımı ile toplanır. Gerektiğinde başkanın çağrısı ile olağanüstü toplantı yapılabilir. Başkanın katılamadığı durumlarda Başkan Vekili Kurula başkanlık eder. Kurulca değerlendirilecek dosyalar en geç iki ay içerisinde sonuçlandırılarak karara bağlanır. Gerektiğinde ek süre kullanılabilir.          
c) Kurul, değerlendirmelerini dosya üzerinden yapar; gerektiğinde ilgili kişilerden yazılı ya da sözlü bilgi alır. Hakkında etik ihlali başvurusu bulunan kişilere Etik Kurulu önünde savunmalarını yapma hakkı tanınır. Savunma hakkının kendilerine bildirildiği tarihten itibaren yedi günden az olmamak üzere Kurulca belirlenen süre içinde cevap vermeyen kişiler savunma haklarından feragat etmiş sayılır. Bu durumda Etik Kurul eldeki mevcut bilgi ve belgelere dayalı olarak değerlendirme yapar ve görüş bildirir. Kurul, incelenen konuya ilişkin ulusal ve uluslararası akademik etik düzenlemeleri, sözleşme, bildirge ve benzeri metinleri göz önünde bulundurur. Kurul, ulusal ve uluslararası metinlerde düzenlenmemiş bir sorunla karşılaştığında, bunu bir ilkeye bağlayabilir. Kararlar, üye tam sayısının salt çoğunluğuyla alınır.           
d) Kurul, inceleme ve değerlendirmeleri sırasında başka kurum ve kuruluşlarla yapması gereken yazışmaları Rektörlük aracılığıyla gizlilik ilkesi çerçevesinde yapar.    
e) Kurul, başvuruları yalnızca etik yönleriyle ele alır ve değerlendirir. Doğrudan cezai yaptırım yetkisi yoktur. Aldığı kararlar tavsiye niteliğindedir. Kurul üyelerinin vermiş oldukları kararlardan dolayı herhangi bir cezai, idari ve hukuki sorumlulukları yoktur.         
f) Başkan, Kurulun inceleme ve değerlendirmesine sunulan her dosya için üyelerin görüşleri doğrultusunda, üyeler arasından bir raportör görevlendirir. Kurul, gerektiğinde konu ile ilgili üniversite içinden veya dışından uzmanları da görüşlerine başvurmak üzere kurul toplantılarına davet edebilir ya da uzmanlardan oluşturulacak bir komisyona inceleme yaptırabilir. Bu uzmanlar ya da komisyonlar Etik Kurul tarafından kendilerine havale edilen dosya üzerindeki çalışmalarını belirlenen süre içinde tamamlayarak hazırladıkları raporu Kurula sunar. Yapılan görüşmeler sonucunda üye tam sayısının salt çoğunluğuyla alınan gerekçeli karar Rektöre sunulur. Etik Kurul kararları ilgililere Rektörlük tarafından tebliğ edilir.   
g) Etik Kurulun yazışma işlemleri Rektörlük tarafından görevlendirilen yeminli bir sekreter tarafından yürütülür. Kurulun tüm inceleme, değerlendirme ve ilgili yazışmalarına ait belgelerinin en az 15 yıl süre ile Etik Kurula tahsis edilmiş Rektörlüğün denetimindeki özel korunaklı bir arşivde saklanması zorunludur. Rektör veya Kurul Başkanın izni olmadan Kurul evraklarına herhangi bir yoldan erişmek yasaktır.

 

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

Çeşitli Hükümler

Etik Davranış İlkelerine Uyma

MADDE 9 - (1) Üniversite personeli görev ve hizmetlerin yürütülmesinde işbu yönergede düzenlenmiş Etik Davranış İlkelerine uymakla yükümlüdür. Bu ilkeler personel istihdamını düzenleyen mevzuat hükümlerinin bir parçasıdır.     
(2) Bu ilkelere aykırı harekette bulunanlar hakkında ilgili mevzuat hükümleri gereğince işlem yapılır.
(3) Üniversitede akademik ve idari görevlere atanan her personel göreve başlarken bu Yönergenin ayrılmaz eki sayılan “İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Etik Taahhütnamesi’ni imzalamakla yükümlüdür. İmzalanan belge, personelin özlük dosyasında saklanır.

Personeli Bilgilendirme 

MADDE 10 - (1)  Üniversitemiz yöneticileri çalışanlarına etik davranış ilkeleri konusunda bilgi vermek,  etik kültürünü geliştirmek ve bu ilkelere uyulmasını sağlamakla yükümlüdür. 
(2) Etik Davranış İlkeleri uygun görülen mecra ve ortamlarda yayımlanır.  

Hüküm Bulunmayan Haller

Madde 11- (1) Bu yönergede hüküm bulunmayan hallerde 13.04.2005 tarih 25785 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Kamu Görevlileri Etik Davranış İlkeleri ile Başvuru Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik hükümleri uygulanır.

 

BEŞİNCİ BÖLÜM

Yürürlük ve Yürütme

Yürürlük
MADDE 12 - (1) Bu yönerge İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Senatosunda kabul edildiği 22/11/2016 tarihinde yürürlüğe girer.  

Yürütme
MADDE 13- (1) Bu yönerge hükümleri Rektör tarafından yürütülür.

GEÇİCİ MADDE 1 – “İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Etik Taahhütnamesi” Yönergenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren altı (6) ay içinde halen görevdeki tüm Üniversite personeli tarafından imzalanır ve bu belge personelin özlük dosyasına konur.


Etik Kurul Başvuru İçin Tıklayınız.