ORC-ID

Open Researcher and Contributor ID / Araştırmacı Kimlik Tanımlama

“Bilimsel çıktılar araştırmacıların yapmış oldukları çalışmaları sundukları ürünlerdir. Akademisyenlerin iş bulma sürecinde ve unvan kazanmalarında oldukça büyük etkisi olmaktadır. Bir bilim insanın yapmış olduğu çalışmalar hakkında bilgi sahibi olabilmek için onun yazmış olduğu bilimsel yayınlar incelenir. Bu incelemeyi kolaylaştırmak adına ORCID iD sistemi kurulmuştur. Her araştırmacıya özel bir akademik kimlik oluşturulan bu sistemde kayıtlar kişisel başvurularla yapılmaktadır.” (Çetinkaya, 2019)

TÜBİTAK ULAKBİM ve YÖK arasındaki işbirliği ile yürütülen çalışmalar kapsamında, Araştırmacı Kimlik Numaraları için ORC-ID bilgisinin kullanılması ve TR Dizin’de yer alan veya yer almak üzere başvuran dergilerin yazarlarının ORC-ID sahibi olmaları ve makalelerin ilk sayfasında belirtilmesi (Madde 14) kriterler arasındadır.
  

ORC-ID NEDİR?

• ORCID, araştırmacıların bilgilerini dünya genelinde paylaşabilmelerini sağlayan geniş bir altyapıdır.
• Kurucu ortakları arasında Crossref, Elsevier, Thomson Reuters gibi kuruluşlar vardır.

• “Amaç; tek bir dijital kimlik kullanmak suretiyle, bir araştırmacıya ait araştırma çıktılarının tamamının tek bir hesap altında toplanmasıdır.” ( libguides.iyte).
• “Araştırmacılar için küresel ölçekte bir açık tanımlayıcı kaydı oluşturmak üzere doğmuştur.” (Haak et al., 2012).
• “İnsanlar, kuruluşlar, kaynaklar ve araştırma ürünleri hakkında bilgi paylaşımını sağlamak için benzersiz ve kalıcı bir tanımlayıcı ve ilgili web servislerinin sağlanması hedeflenmektedir.” (Haak, Meadows and Brown, 2018).
• Kar amacı gütmeyen bağışçılar ve sponsorlar aracılığı ile finanse edilen bir kuruluştur.
• Şu anda 9.46 milyon  (Nisan.2023) araştırmacı ORCID sistemine kayıt olmuştur. Bu sistemde her bir araştırmacıyı diğer araştırmacılardan açıkça ayırt etmek ve güvenilir bir şekilde bağlantı kurmak için kullanabilecekleri 16 basamaklı kişiye özgün kimlik kullanılmaktadır.
• Dünya çapında 500’ün üzerinde sistem ile ilişkilendirilmiştir.
  
  

NEDEN ORC-ID ALINMALIDIR?

Bir akademisyenin çalışmaları hakkında bilgi alınabilmesi için yayınlarına bakılması gerekmekte ve bu yapılırken çeşitli sorunlar yaşanabilmektedir.

• İsim benzerlikleri,
• İsim ve soy isimdeki Türkçe/farklı karakterler,
• Kurum ya da ülke değişiklikleri,
• Kadın yazarların soyadı değişiklikleri,
• İsim girişlerindeki farklılıklar,
• Araştırma çıktılarının çok çeşitli yerlerde yayınlanması ve farklı formatlarda olması. 

Yukarıdaki sorunlar nedeniyle bir akademisyenin tüm yayınlarına toplu olarak ulaşmada sorunlar yaşanmaktadır. Yazar ya da bağlı olduğu kurum hakkında yapılacak akademik analizlerde sağlıklı sonuçlar alınamamaktadır. ORCID kimliği çalışmalarınızı, eğitimlerinizi, ödüllerinizi, projelerinizi ve üyeliklerinizi güvenli bir şekilde kayıt altına almaktadır. 
  

• Bu sorunların aşılmasında tek çözüm Dijital Akademik Kimlik Numarası sahibi olmaktır.

   

• Kişisel özgeçmişlerde ORC-ID numarası belirtilmesi itibar sağlamasının yanında araştırmacının marka

  tescili anlamına da gelmektedir. ORC-ID QR KOD ile de araştırmacıya ulaşılabilir.

   

• ORC-ID'nizi çeşitli veritabanlarına (Scopus, Web of Science, PubMed, CrossRef, Dergipark, DataCite, OpenAire, Open Science Framework (OSF), Crossref vb.) entegre edebilirsiniz.

   

• ORC-ID en sık kullanılan akademik platformlarla bütünleşerek birden fazla profili güncel tutmak konusundaki zorluğa çözüm getirir.

   

• Çalışmanız ORC-ID ile entegre çalışan yerlerde yayınlandıktan sonra, otomatik olarak ORC-ID kaydınıza ve ona bağladığınız tüm veritabanlarına entegre olacaktır.

   

•  Amblemi gördüğüz her akademik platforma ORC-ID ile giriş yapabilirsiniz.

   

• Dünya genelinde üniversiteler sıralandırılırken en çok Elsevier Scopus ve Thomson Reuters Web of Science ve ResearherID kullanılmaktadır. Bu ikisini ORC-ID ile eşleştirmek tek merkezde toplamak hem akademisyen hem de bağlı olduğu kurum açısından akademik görünürlüğü artıracaktır.

   

• Kariyeriniz boyunca hep sizinledir. Statü, pozisyon, kurum, ülke değişikliklerinizde ORC-ID yanınızdadır.

   

• Dijital Akademik Kimlik Kartı oluşturma hizmetini ORCID ücretsiz olarak sağlamaktadır. https://orcid.org/register
  
  

Yayınlarınızın otomatik eşleşebilmesi için önemli hatırlatma!

• ORC-ID en sık kullanılan akademik platformlarla bütünleşerek birden fazla profili güncel tutmak konusundaki zorluğa çözüm getirir.

  • Akademik platformlara ORC-ID üzerinden eşleşme işlemi yapmanız gerekmektedir (Works -- Adworks – Search&Link).
  • Works -- Adworks – Search&Link ile açılan listede istenilen veritabanı yoksa ilgili veritabanına üye olup login olduktan sonra ORC-ID eşleşme alanı bulunarak işlem yapılmalıdır. Genellikle profil düzenle adımında bulabilirsiniz. Örnek: Dergipark.
  Üyelik süreci için önemli hatırlatma!
  Everyone” seçmeniz yayınlarınızın görünürlüğünü artıracaktır.

ÜYE OLDUKTAN SONRA YAYINLARIMI NASIL HIZLICA ORC-ID’ye YÜKLEYEBİLİRİM?

Profil bilgileriniz ve çalışmalarınızı yüklemek için aşağıdaki seçenekleri kullanabilirsiniz. Bu maddeler örneklerle aşağıda anlatılacaktır.

1. ORC-ID üzerinden “Works -- Adworks – Search&Link” seçeneğinde veritabanı seçerek,
2. “Works -- Adworks – Add manually” seçeneği ile tek tek giriş yaparak,
3. Üyeliğinizin olduğu akademik platformların içinden ORC-ID entegrasyonu yaparak,
4. BibTeX formatında dışa aktarıma izin veren veritabanlarından yayınlarınızın künyelerini alarak ORC-ID “Works -- Adworks – Import BibTeX” seçeneği ile içe aktararak.
5. DOI numarası olan çalışmalarınızı “Works -- Adworks – Add DOI” seçeneği ile,çalışmalarınızı ORC-ID profilinize yükleyebilirsiniz.

1. “Works -- Adworks – Import BibTeX” seçeneği. Thomson Reuters’in sağladığı Researcher ID, Elsevier’in sağladığı Scopus ID , Google Scholar Crossreff vb. veritabanları profillerinizdeki yayınlarınızı “BibTex” formatında dışa aktarıp ORC-ID profilinize yükleyebilirsiniz.

2. “Works -- Adworks – Add DOI” seçeneği. DOI numarası olan çalışmalarınızı otomatik ekleyin.

3. “Works -- Adworks – Search&Link” seçeneği. ORC-ID’de kayıtlı Ad ve Soyadınız ile ilintili yayınlarınızı Scopus, ResearherID, Crossref , ISNI gibi birçok veritabanlarında kendinize ait yayınları ORC-ID üzerinden gidip listeleterek el ile seçip ORC-ID’e aktarabilirsiniz. Bu listedeki entegre veritabanları sürekli artış göstermektedir.

4. “Works -- Adworks – Add manually” seçeneği ile elle giriş

ORC-ID İLE LOGIN OLUNABİLEN “AKADEMİK PORTAL” ÖRNEKLERİ

1. DergiPark üyeliğinizi “Profil Düzenle” adımından ORC-ID ile eşleştirme yapabilirsiniz.

2. Thomson Reuters’ın sağladığı “araştırmacı hizmeti” Publons’a ORC-ID ile login olabilirsiniz.

3. Crossref profilinizde daha önce tanımladığınız yayınlarınızı otomatik eşleştirme yapabilirsiniz. Crossreff üyeliğiniz olmasa bile ORC-ID adınızla eşleşen yayınları listeler ve size ait yayınları seçebilirsiniz.

4. Elsevier Scopus profilinizde Adınız ve Soyadınız ile eşleşen yayınları listeleterek el ile seçim yapıp ORC-ID’e aktarabilirsiniz. Ayrıca Scopus ID’niz ORC-ID profilizde görünecektir.

5. DataCite veritabanı ile ORC-ID ID’nizi eşleştirebilirsiniz.

6. OpenAIRE Avrupa Açık Bilim portalına ORC-ID ile login olabilirsiniz.

7. Zenodo Açık Erişim veritabanına ORC-ID ile login olabilirsiniz.